Badania wydolnościowe w praktyce
Testy laboratoryjne wykonują zarówno sportowcy zawodowi, czołowi amatorzy jak i również ludzie zaznający przygodę ze sportem. Dzięki regularnym testom jesteśmy w stanie lepiej kontrolować nasz trening. Najważniejszą wiedzą jaką wyniesiemy po takich badaniach są nasze strefy treningowe. Dzięki ich znajomości i umiejętności wykorzystania możemy zrobić krok w stronę lepszej formy.
Badania są sposobem na:
- Ocenę efektywności procesu treningowego
- wyznaczenie stref treningowych
- wyznaczenie progów takich jak AT, LT, RCP
- przyjrzenie się dokładnie wszystkim parametrom naszego organizmu
- ustaleniu słabych stron
Na czym polega test?
Dla kolarza test to nic innego jak jazda na rowerze ze zwiększającym się liniowo lub stopniowo obciążeniem. Przy badaniu z pomiarem mleczanów obciążenie zwiększa się co 3 min o ilość watów zależną od masy ciała , płci oraz zaawansowania. Test wydolnościowy z reguły wykonuje do odmowy (tylko wtedy jesteśmy w stanie dokładnie wyznaczyć próg beztlenowy), jednak jest możliwość wykonania testu submaksymalnego w przypadku pewnych zastrzeżeń co do zdrowia serca i układu krwionośnego pacjenta.
W celu zbadania obecnej formy udaję się do sprawdzonego Centrum Diagnostyki Sportowej Diagnostix. Na badanie przyjeżdżam z własnym rowerem, ponieważ daje to lepsze odwzorowanie późniejszych warunków na treningu. Na pierwszy ogień idzie najbardziej bolesne psychicznie badanie – pomiar składu ciała. Ściągam skarpetki, staję na wagę i już wszystko wiadomo. Następny krok to bolesne fizycznie badanie. Na początek przez 3 min kręcę na minimalnym obciążeniu, w celu sprawdzenia parametrów spoczynkowych i potem zaczyna się już stopniowo robić coraz ciężej. Różnice między „schodkami” są wystarczająco duże, że na naszym ostatnim w zasadzie możemy być pewni, że więcej nie damy już rady. Jeżeli zdecydujemy się dodatkowo na pomiar stężenia mleczanu na koniec każdych 3 minut zostanie pobrana nam krew jak i również kilka minut po wysiłku. Badanie jest dość ciężkim przeżyciem dla organizmu więc po zejściu z roweru 5 min siedzenia na krześle pomaga lekko dojść do siebie. Jeżeli mamy czas dobrze jest rozjechać się chociaż ze 30 min w wolnym tempie.
Najważniejsze parametry ustalone podczas badania:
- maksymalny pułap tlenowy VO2 max – przeliczenie go na kilogramy masy ciała daje współczynnik dobrze określający wydolność sportowca.
- wentylacja płuc (VE)
- wskaźnik wymiany oddechowej podczas wysiłku (RER=VCO2/VO2) - Parametr użyteczny w ocenie stopnia wykorzystania przemian beztlenowych podczas wysiłku
- określanie poziomu wysiłku (tętno lub moc) optymalnego do spalania tkanki tłuszczowej – ważna sprawa jeżeli zależy nam na zmniejszeniu masy ciała.
- AT – próg tlenowy powyżej którego wchodzimy w strefę mieszaną
- LT – próg mleczanowy powyżej którego organizm nie może już skutecznie radzić sobie z utylizowaniem mleczanów.
- Punkt RCP - próg, po którym następuje pobieranie energii tylko i wyłącznie z glikogenu z przemian beztlenowych (bez udziału tłuszczu!). Następuje hiperwentylacja, gwałtowny wzrost stężenia mleczanu we krwi, homeostaza zostaje mocno zaburzona.
Jak często powinno się wykonywać testy?
Idealnym rozwiązanie jest wykonywanie testu wydolnościowego po każdym makrocyklu treningowym. Jesteśmy w stanie zaobserwować zmiany, które zaszły w naszym organizmie i odpowiednio dobrać bodźce treningowe. Jeżeli jednak nie jesteśmy profesjonalistami badanie 2-3 razy w roku powinno nam wystarczyć albo przynajmniej badania na wiosnę w celu wyznaczenia stref treningowych (bez kontroli postępów).
Dlaczego tak ważna jest kontrola wagi i zatłuszczenia ciała?
Wcale nie chodzi tu o utrzymanie wagi dla zdrowia. Jeżeli chodzi o zawodników startujących w górskich maratonach czy XC niska masa ciała jest bardzo ważna. Wydolność tlenowa jak i moc dają nam prawdziwą wiedzę o możliwościach naszego organizmu po podzieleniu ich przez masę ciała. Lżejszy kolarz kręcący tyle samo watów co cięższy kolega pojedzie pod górę szybciej. Jak we wszystkim i tu należy pamiętać o zachowaniu umiaru i zdrowego rozsądku. Zbyt niska masa może sabotować nasze starania na treningach.
Waga Tanita daje nam pełen przegląd wartości i rozmieszczenia tkanki mięśniowej oraz tłuszczowej.
Co daje pomiar laktatu?
Pomiar laktatu daje bardziej dokładne wyznaczenie progów, wyznaczamy LT (bez laktatu nie wyznaczamy go), daje obraz jakie zdolności regeneracyjne ma organizm (utylizacja mleczanow po wysilku), pozwala pośrednio ocenić strukturę włókien mięśniowych (ocena predyspozycji do krótkich i długich wysiłków).
Otrzymane wyniki
Dla każdego progu otrzymujemy wartości tętna, mocy, VO2, VO2 Max, wysiłkową odpowiedź wentylacyjną.
Podsumowanie wszystkich wartości dla maksymalnego pułapu tlenowego oraz wartość procentową spadku tętna
komentarze